U duhu nedavne izmene Zakona o porezu na dodatu vrednost, propisa koji se odnose na fiskalizaciju i elektronsko fakturisanje izvršene su i izmene i dopune Pravilnika o porezu na dodatu vrednost, kao i pojašnjenja, preciziranja i izmene već postojećih odredbi u cilju boljeg razumevanja i unapređenja samog Pravilnika.

Upotreba dobara i drugo pružanje usluga bez naknade

Izmenama i dopunama pravilnika o PDV je izvršeno dodatno pojašnjenje odredbi koje su već definisane Pravilnikom u vezi drugog pružanja usluga bez naknade.

Takođe, izmenama i dopunama pravilnika o PDV je predviđen novi član u kom se navodi da se odredbe u vezi sa upotrebom dobara i drugim pružanjem usluga ne odnose se na promet usluga koji strano lice koje nije obveznik PDV vrši bez naknade u Republici Srbiji, već poreski dužnik na svaki promet usluga bez naknade tog lica obračunava PDV po propisanoj poreskoj stopi i plaća obračunati PDV u skladu sa Zakonom.

Navedeno implicira da od 01. februara 2023. godine postoji obaveza vršenja internog obračuna od strane poreskog dužnika za sve promete usluga bez naknade koje su primljene od stranih lica koja nisu obveznici PDV-a u Republici Srbiji, bilo da su one pružene u poslovne ili neposlovne svrhe. Predloženim izmenama nije pojašnjena mogućnost odbitka PDV-a po ovom osnovu, bilo da je reč o uslugama koje su pružene u poslovne ili neposlovne svrhe.

Dobra i usluge iz oblasti građevinarstva

Izmenama i dopunama pravilnika o PDV je izvršeno brisanje odredbi koje se odnosi na avanse za promet usluga iz oblasti građevinarstva za koje se ispostavi da se promet ne smatra uslugama iz oblasti građevinarstva i obrnuto.

Predmetne odredbe su sada propisane u delu koji se odnosi na izdavanje računa.

Način utvrđivanja poreske osnovice kod prometa koji se vrši uz naknadu

Kada je reč o načinu utvrđivanja poreske osnovice kod prometa koji se vrši uz naknadu, izmenama i dopunama Pravilnika o PDV-u je predviđeno dodavanje novog člana koji bliže određuje način određivanja tržišne vrednosti za potrebe utvrđivanja poreske osnovice na koju se obračunava PDV u vezi sa naknadama ili delu naknade koja se ne ostvaruju u novcu, već u obliku prometa dobara i usluga, prometom dobara ili usluga, koje čine ulog u privredno društvo i prometom dobara, odnosno usluga između lica koja se smatraju povezanim licima u smislu Zakona o PDV-u.

Način izmene poreske osnovice

Izmenama i dopunama pravilnika od PDV-a je precizirana odredba postojećeg Pravilnika koja se odnosi na obavezu vršenja izmene poreske osnovice prilikom naknadnog ispunjavanja uslova za ostvarivanje poreskog oslobođenja sa pravom na odbitak prethodnog poreza.

Precizirano je da se pomenuta obaveza izmene poreske osnovice odnosi na promet dobara koja obveznik ili treće lice, po njegovom nalogu, šalje ili otprema u inostranstvo, promet dobara koja inostrani primalac ili treće lice, po njegovom nalogu, šalje ili otprema u inostranstvo i na promet dobara koja putnik otprema u inostranstvo u ličnom prtljagu, za nekomercijalne svrhe.

Način i postupak ostvarivanja poreskih oslobođenja kod PDV sa pravom na odbitak prethodnog poreza

Izmenama i dopunama pravilnika o PDV u delu koi se odnosi na način i postupak ostvarivanja poreskih oslobođenja kod PDV-a sa pravom na odbitak prethodnog poreza su mahom predviđene izmene u vezi sa konkretnom dokumentacijom koju je obveznik u obavezi da poseduje.

Predmetne izmene su nastale kao posledica primene elektronskog fakturisanja.

Dodatno, izmene su predviđene i u vezi sa pravom na poresko oslobođenje u vezi sa prometom dobara i usluga koji se vrši u skladu sa ugovorima o kreditu, odnosno zajmu, zaključenim između državne zajednice Srbija i Crna Gora, odnosno Republike Srbije i međunarodne finansijske organizacije, odnosno druge države, kao i između treće strane i međunarodne finansijske organizacije, odnosno druge države u kojem se Republika Srbija pojavljuje kao garant, odnosno kontragarant, u delu koji se finansira dobijenim novčanim sredstvima, ako je tim ugovorima predviđeno da se iz dobijenih novčanih sredstava neće plaćati troškovi poreza.

Izmenama je predviđeno da ako se preko stalne poslovne jedinice stranog lica, koja je obveznik PDV u Republici Srbiji, vrši realizacija projekata finansiranih iz sredstava kredita račun za promet dobara i usluga koji vrši stalna poslovna jedinica korisniku sredstava izdaje stalna poslovna jedinica, a poresko oslobođenje za taj promet dobara i usluga može da ostvari stalna poslovna jedinica, odnosno korisnik sredstava koji je za taj promet poreski dužnik u skladu sa Zakonom o porezu na dodatu vrednost, na osnovu potvrde o poreskom oslobođenju za kredit, odnosno zajam.

Dodatno, ako za promet dobara, odnosno usluga u vezi sa prethodno navedenim, strano lice izda račun korisniku sredstava isključivo u cilju naplate naknade za taj promet, po tom osnovu ne nastaje poreska obaveza u skladu sa Zakonom o porezu na dodatu vrednost i ne izdaje se potvrda o poreskom oslobođenju za kredit, odnosno zajam.

Dobra i usluge za čiji je promet propisano poresko oslobođenje bez prava na odbitak prethodnog poreza

Izmenama i dopunama pravilnika o PDV u ovom delu su predviđene jedino izmene kojim je detaljnije precizirano šta se smatra uslugama socijalnog staranja i zaštite, dečje zaštite i zaštite mladih, uslugama ustanova socijalne zaštite na koje se ne plaća PDV.

Izdavanje računa

Izmene u delu koji se odnosi na izdavanje računa su mahom posledica obaveze izdavanja elektronskih faktura i Zakona o fiskalizaciji, odnosno izvršene su izmene samih termina.

Dodatno, izmenama i dopunama Pravilnika o PDV je predviđeno da obveznik PDV koji vrši promet dobara i usluga za koji je propisano poresko oslobođenje sa pravom na odbitak prethodnog poreza izdaje račun u kojem ne iskazuje podatke o iznosu osnovice, poreskoj stopu koja se primenjuje, iznosu PDV koji je obračunat na osnovicu i napomenu da se za promet dobara i usluga primenjuje sistem naplate ima obavezu unošenja broja potvrde o poreskom oslobođenju Poreske uprave ako se poresko oslobođenje za taj promet ostvaruje na osnovu te potvrde.

Izmenama i dopunama Pravilnika o PDV je sada takođe predviđena i situacija u kojoj obveznik PDV izdaje račun za promet koji je delom oporeziv PDV-om, a delom oslobođen obaveze obračuna PDV. U navedenom slučaju za deo prometa koji je oporeziv PDV-om u računu iskazuje poresku osnovicu za obračunavanje PDV i obračunati PDV, a za deo prometa koji je oslobođen PDV-a iskazuje iznos naknade.

Dalje, izmene su predviđene i u delu koji se odnosi na situacije kada se posle izvršenog prometa dobara i usluga promeni naknada za taj promet. U tom slučaju obveznik PDV izdaje dokument o povećanju ili smanjenju naknade, odnosno dokument o povećanju ili smanjenju osnovice, a koji bi između ostalog sadrži podatke o broju i datumu izdavanja računa za izvršeni promet dobara i usluga, odnosno datumu početka i datumu završetka vremenskog perioda u kojem su izdati računi za izvršeni promet dobara i usluga, u slučaju kada se izmena vrši za sve račune izdate jednom licu u tom vremenskom periodu.

Takođe je u predmetnom članu Pravilnika dodat još jedan stav u kom se navodi da se odredbe iz ovog člana (182) Pravilnika primenjuju i u slučaju kada naplaćeni avans za koji je izdat avansni račun prestane da se smatra avansom za promet dobara, odnosno usluga, u potpunosti ili delimično, osim u slučaju kada naplaćeni avans ili deo avansa postane naknada, odnosno deo naknade za izvršeni promet dobara, odnosno usluga.

Predviđene su izmene u vezi sa avansnim računima (deo gde je primalac avansne uplate poreski dužnik) i to ako posle avansnog plaćanja dođe do promene poreskog dužnika u skladu sa Zakonom, obveznik PDV koji je izvršio taj promet izdaje račun u kojem iskazuje ukupan iznos osnovice, bez PDV, a primalac dobara, odnosno usluga obračunava PDV za taj promet u skladu sa Zakonom. Takođe, obveznik PDV iz prethodnog dela ima pravo da stornira avansni račun, kao i da izvrši ispravku obračunatog PDV ako poseduje dokument primaoca kojim se potvrđuje da je izvršio ispravku odbitka prethodnog poreza, odnosno da PDV po avansnom računu nije koristio kao prethodni porez.

Predviđene su izmene u vezi sa avansnim računima (deo gde primalac avansne uplate nije poreski dužnik) i to ako posle avansnog plaćanja dođe do promene poreskog dužnika u skladu sa Zakonom, obveznik PDV koji je izvršio promet dobara, odnosno usluga izdaje račun za taj promet u kojem iskazuje ukupan iznos osnovice i iznos PDV, a primalac dobara, odnosno usluga vrši ispravku obračunatog PDV i PDV koji je odbijen kao prethodni porez po osnovu datog avansa.

Izmenama i dopunama Pravilnika je predviđeno da obavezu sastavljanja internog računa imaju i poreski dužnici za izvršeni promet dobara i usluga  koji je izvršen od obveznika PDV-a u Republici Srbiji (koji za za taj izvršeni promet nisu poreski dužnici). Takođe, izmenama i dopunama Pravilnika je detaljno propisano koje podatke interni račun mora naročito da sadrži.

Dalje, izvršeno je dodavanje člana u kom se navodi da ako se uz račun dostavlja dokument koji predstavlja prilog tom računu, taj dokument se ne smatra računom po osnovu kojeg nastaje poreska obaveza niti pravo na odbitak prethodnog poreza.

Obrasci

Izmenama i dopunama Pravilnika o PDV-u su propisani novi obrasci SNPDV i LNPDV.

Izmene i dopune Pravilnika o PDV-u stupaju na snagu 01. februara 2023. godine.