Osnivački akt predstavlja konstitutivni akt privrednog društva, odnosno dokument koje društvo donosi u postupku svog osnivanja. Društvo može biti osnovano od strane jednog ili više fizičkih ili pravnih lica. Ukoliko društo osniva jedno lice, osnivački akt ima formu odluke o osnivanju. Ukoliko društvo osnivaju više lica, osnivački akt ima formu ugovora o osnivanju.
Nakon što bude sastavljen od strane jednog ili više osnivača, osnivački akt mora biti overen od strane javnog beležnika. Tako solemnizovana isprava se, uz registracionu prijavu, podnosi Agenciji za privredne registre koja će novoosnovano društvo registrovati. Datum registracije privrednog društva predstavlja datum njegovog osnivanja.
Shodno navedenoj proceduri osnivanja privrednog društva važno je imati sveobuhvatan osnivački akt iz dva razloga:
- Ispunjenost uslova propisanih Zakonom o privrednim društvima
- Dugoročno sprovođenje politike i ostvarivanje ciljeva postavljenih od strane članova društva
Ispunjenost uslova propisanih Zakonom o privrednim društvima
Nakon što ste se odlučili da osnujete firmu sledeći korak bi bio sastavljanje osnivačkog akta. Veoma je važno imati sveobuhvatan osnivački akt koji bi imao sve elemente koji su pripisani Zakonom o privrednim društvima.
Sadržina osnivačkog akta propisana je članom 141 Zakona o privrednim društvima. Prema navedenom članu osnivački akt društva mora da sadrži:
- podatke o članovima društva
- za domaće fizičko lice – lično ime i jedinstveni matični broj građana;
- za stranca – lično ime, broj pasoša i država izdavanja, odnosno lični broj za stranca, odnosno broj lične karte stranca i zemlja izdavanja;
- za domaće pravno lice – poslovno ime, adresa sedišta i matični broj;
- za strano pravno lice – poslovno ime, adresa sedišta, broj pod kojim se to pravno lice vodi u matičnom registru i država u kojoj je to lice registrovano.
- poslovno ime i sedište društva
- pretežnu delatnost društva
- ukupan iznos osnovnog kapitala društva
- iznos novčanog uloga, odnosno novčanu vrednost i opis nenovčanog uloga svakog člana društva
- vreme uplate, odnosno unošenja uloga u osnovni kapital društva
- udeo svakog člana društva u ukupnom osnovnom kapitalu izražen u procentima
- određivanje organa društva i njihovih nadležnosti.
Obavezni elementi sveobuhvatnog osnivačkog akta
Poslovno ime društva se sastoji iz naziva, pravne forme i mesta sedišta društva.
Društvo mora imati (puno) poslovno ime, dok skraćeno poslovno ime može ali ne mora da ima. Ukoliko osnivači društva žele, mogu da registruju skraćeno poslovno ime sa kojim društvo učestvuje u pravnom prometu i tada se skraćeno poslovno ime sastoji iz naziva i pravne forme.
Članovi društva su slobodni da izaberu pretežnu delatnost društva koju će društvo obavljati i sa kojom će biti registrovano. Izbor pretežne delatnosti može biti od značaja prilikom konkurisanja za kredite i dodelu namenskih sredstava, kao i prava na članstvo u nekim udruženjima. Nezavisno od izbora pretežne delatnosti društvo može obavljati i druge delatnosti. Bitno je napomenuti da je za registraciju određenih delatnosti potrebno pribaviti prethodnu saglasnost odnosno odobrenje nadležnog organa.
Osnivački akt društva mora sadržati i deo koji određuje osnovni kapital društva. Zakon o privrednim društvima određuje minimalni osnovni kapital društva sa ograničenom odgovornošću u iznosu od 100 dinara i akcionarskog društva u iznosu od 3 miliona dinara.
Osnovni kapital može biti novčani i nenovčani. Obaveza članova društva je da upisani novčani kapital uplate u roku od 5 godina od dana registracije društva. Osim novčanog, osnovni kapital može biti i nenovčani.
Osnivačkim aktom se mora predvideti vreme uplate odnosno unošenja uloga u osnovni kapital društva.
Osnivački akt društva mora da sadrži iznos novčanog uloga, i ukoliko postoji uneti deo osnovnog kapitala, novčanu vrednost i opis nenovčanog uloga svakog člana društva, kao i udeo svakog člana društva u ukupnom osnovnom kapitalu izražen u procentima.
Osnivački akt društva mora da sadrži i određivanje organa društva, kao i određivanje obima njihovih nadležnosti.
Prilikom sastavljanja osnivačkog akta potrebno je obratiti pažnju na njegove elemente. Važno je sastaviti sveobuhvatan osnivački akt koji će imati sve elemente koji su propisani Zakonom o privrednim društvima.
Dugoročno sprovođenje politike i ostvarivanje ciljeva postavljenih od strane članova društva
Sveobuhvatan osnivački akt pretpostavlja elemente kojima će se urediti unutrašnja organizacija i odnosi između organa društva na najoptimalniji način, u svrhu funkcionalnog obavljanja delatnosti i ispunjenja postavljenih ciljeva društva.
U zavisnosti od vrste privrednog društva, kao i u zavisnosti od toga da li je društvo organizovano kao jednodomno ili dvodomno, organe društva čini:
- skupština
- jedan ili više direktora
- nadzorni odor
U jednočlanom društvu funkciju skupštine vrši jedini član društva.
Zakonom o privrednim društvima određen je delokrug organa privrednog društva. Sve što zakonom nije određeno može biti uređeno internim aktima društva, uključujući i osnivačkim aktom. Takođe, osnivačkim aktom je moguće predvideti mogućnost njegove promene samo uz overu potpisa osnivača. U suprotnom, ukoliko to nije predviđeno, osnivački akt je moguće promeniti donošenjem odluke o promeni osnivačkog akta na kojem nisu overeni potpis od strane notara.
Overa potpisa osnivačkog akta
Overa potpisa osnivačkog akta se vrši od strane javnog beležnika. Zakonom nije utvrđena mesna nadležnost javnog beležnika tako da se može izvršiti slobodan izbor javnog beležnika nezavisno od mesta sedišta privrednog društva.
Valja napomenuti da je moguće overiti potpise osnivačkog akta lično ili putem punomoćnika.
Registracija privrednog društva
Osnivački akt sačinjava se u pisanoj formi i registruje se u skladu sa Zakonom o postupku registracije u Agenciji za privredne registre. Agencija za privredne registre proverava da li osnivački akt poseduje sve bitne elemente, kao i da li je podneta propratna dokumentacija prilikom registracije društva. Stoga je veoma bitno da osnivački akt bude sveobuhvatan kako se ne bi dogodila situacija da notar overi potpise osnivačkog akta koji je manjkavo sastavljen, odnosno koji ne sadrži neophodne elemente. To bi rezultirao odbijajućim rešenjem Agencije za privredne registre o upisu privrenog društva u registar, što bi primoralo osnivače na ponovno sastavljanje i overavanje osnivačkog akta.
Ako imate dodatnih pitanja u vezi sa osnivanjem kompanije ili osnivačkim aktom, obratite se našem konsultantskom timu.
