Izvor : sajt Poreske Uprave www.poreskauprava.gov.rs

Godišnji plan poreske kontrole za 2019. godinu sastoji se iz sledećih delova:

1. Način planiranja kontrola i raspoloživi ljudski resursi,
2. Plan poreske kontrole za 2019. godinu, sačinjen na bazi analize rizika,
3. Plan kontrola koji se sačinjava u organizacionim jedinicama Poreske uprave (filijale),
4. Plan kontrole prava intelektualne svojine na računarske programe i baze podataka,
5. Plan aktivnosti poreske kontrole koja se obavlja u službenim prostorijama Poreske uprave,
6. Aktivnosti u vezi izvršenja plana kontrola za 2019. godinu,
7. Analiza rezultata i ocena izvršenja plana kontrola u 2019. godini
8. Prateće tabele

Način planiranja kontrola i raspoloživi ljudski resursi

Osnovne pretpostavke za izradu godišnjeg plana poreske kontrole, na bazi analize rizika je, da u Centrali Poreske uprave postoji razvijen sistem analize rizika i organizovana baza podataka, na koju se primenjuju metode i tehnike vrednovanja rizika i kriterijumi za izbor poreskih obveznika za kontrolu. Baze podataka (podaci iz registra poreskih obveznika, podaci o poreskim prijavama, finansijski izveštaji, podaci o isplati gotovine, podaci o prethodnim kontrolama, podaci carine…), čiji podaci služe za identifikovanje stepena rizika i izbor poreskih obveznika za kontrolu konstantno se ažuriraju.

Analiza rizika podrazumeva primenu kriterijuma rizika, za sve poreske oblike, u cilju identifikovanja poreskih obveznika u određenim sektorima/oblastima. Tako dobijene vrednosti rizika su osnov i za podelu poreskih obveznika u grupe rizika, prema nivoima rizičnosti i veličini. Izbor obveznika na osnovu analize rizika, ključni je element efikasnog plana kontrola. Planiranje kontrola vrši se prema stepenu rizika i u skladu sa raspoloživim resursima.

Stepen rizika poreskih obveznika

Stepen rizika poreskih obveznika određen je korišćenjem sledećih opštih kriterijuma:

– Visina ostvarenog prometa,

– Veličina poreskog obveznika iz finansijskih izveštaja,

– Učestala promena nadležne filijale,

– Broj zaposlenih radnika prema veličini poreskog obveznika,

– Obveznici koji imaju povezana lica, a istom je privremeno oduzet PIB,

– Procentualno učešće podignute gotovine u prihodu,

– Ostvarena marža,

– Učešće izvoza u ukupnom prometu,

– Visina iskazanog poslovnog gubitka u poslovanju,

– Visina iskazanog gubitka,

– Status obveznika stečaj/likvidacija,

– Odnos nematerijalnih troškova i prihoda,

– Odnos poslovnih prihoda i poslovnih rashoda,

– Odnos ukupnih prihoda i rashoda,

– Učešće poslovnog dobitka u prihodima,

– Učešće dobiti u prihodima,

– Odnos dobiti i oporezive dobiti,

– Prethodne kontrole, učestalost i statusi kontrola

Prilikom izrade operativnih, mesečnih planova poreske kontrole, u zavisnosti od sektora, odnosno opredeljene delatnosti, primeniće se posebni kriterijumi rizika, karakteristični za tu delatnost, oblik organizovanja obveznika(pravno lice, preduzetnik), veličinu i mesto (područje) obavljanja delatnosti.

Na osnovu indentifikovanih rizika navedenim kriterijumima izvršeno je rangiranje svih aktivnih poreskih obveznika koji vode poslovne knjige po sistemu dvojnog knjigovodstva, obveznika koji vode poslovne knjige po sistemu prostog knjigovodtva, obveznika kod kojih u poslednje dve godine (zaključno sa 2017. godinom) nije vršena kontrola (ne računajući povraćaj PDV). Na ovaj način je dobijeno 505.567 poreskih obveznika, i to: pravna lica 245. 082 poreskih obveznika, preduzetnici 256.038 poreskih obveznika, od kog broja za 117.915 preduzetnika porez na prihode od samostalne delatnosti se utvrđuje u paušalnom iznosu i fizička lica 4. 447 poreskih obveznika.

Primenom opštih kriterijuma rizika, ovi obveznici su podeljeni u pet grupa, prema stepenu rizika, i to:

– prva grupa (oznaka 1)– neznatno rizični obveznici (rizik 1-3)

– druga grupa (oznaka 2) – manje rizični obveznici ( rizik 4-6)

– treća grupa (oznaka 3) – srednje rizični obeznici ( rizik 8 i 9),

– četvrta grupa (oznaka 4) – obveznici visokog rizika ( rizik 10-15)) i

– peta grupa (oznaka 5) – obveznici vrlo visokog rizika ( rizik 16-25)

Na osnovu veličine poreskog obveznika i stepena rizika sačinjena je matrica rizika, prema kojim parametrima je u matrici opredeljen broj poreskih obveznika po veličini i grupi rizika.

U okviru svakog sektora određen je broj obveznika po grupama rizika i procentualno učešće broja obveznika po grupama rizika u okviru sektora, kao i % učešće broja obveznika po grupama rizika u okviru grupe rizika.

Resursi kontrola

U realizaciji Godišnjeg plana kontrole za 2019. godinu biće angažovano 490 inspektora poreske kontrole koji raspolažu sa 771.750 godišnjim fondom efektivnih sati rada, koji predstavlja osnovu za utvrđivanje mogućeg broja kontrola u 2019. godini.

U Centrali Poreske uprave planiraće se 80% ukupnih raspoloživih efektivnih sati radnog vremena, odnosno 617.400 sati, a u filijalama 20% raspoloživih efektivnih sati radnog vremena, odnosno 154.350 sati.

Izbor obveznika za kontrolu u 2019. godini

U skladu sa Planom poštovanja poreskih propisa za 2019/2020. godinu, sagledavajući raspoložive resurse poreskih inspektora i dodatne rizike koji postoje u pojedinim oblastima poslovanja, kao i obuhvaćenost kontrolama u prethodnom periodu, u 2019. Godini poreska kontrola će se usmeriti na sledeće obveznike:

– obveznici čiji su osnivači nerezidenti, njihove transakcije sa povezanim lici, i primena ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja,

– obveznike koji vrše statusne promene i uticaj prenosa imovine i obaveza na PDV i porez na dobit preduzeća,

– obveznici koji se bave prometom naftnih derivata i pravilnost obračunavanja i plaćanja akcize.

Kroz operativne, mesečne planove Centrale za kontrolu će se prvenstveno birati obveznici sa visokim rizikom.

Stepen rizika je određen za sve sektore. Odabir obveznika za kontrolu po delatnostima iz pojedinih sektora vršiće se u toku izrade operativnih, mesečnih planova, primenom posebnih kriterijuma rizika.

Kontrolom će se proveravati pravilnost iskazivanja obaveze po osnovu PDV, akcize, poreza na dobit pravnih lica, poreza na prihode od samostalnih delatnosti i poreza po odbitku.

Posebna pažnja biće usmerena ka obveznicima koji su iskazali poreski kredit, odnosno koji su duže od 12 meseci u poreskom kreditu. Prilikom odabira obveznika za kontrolu poreza na dodatu vrednost koristiće se i podaci u Pregledu obračuna poreza na dodatu vrednost na obrascu POPDV.

Shodno Planu poštovanja poreskih propisa za 2019-2020 i Nacionalnom planu za suzbijanje sive ekonomije poreska kontrola će se i dalje usmeravati na suzbijanje sive ekonomije kao i na identifikaciji obveznika koji deo poslova obavlja u sivoj zoni, tako što  ostvareni promet i prihode ne evidentiraju u celosti u poslovnim knjigama. Kontrole evidentiranja prometa preko fiskalne kase vršiće se kod obveznika kod kojih je u opticaju velika količina gotovog novca, kao i provere radnopravnog statusa zatečenih radnika.

Posebna pažnja biće usmerena i na kontrole lica koja obavljaju neregistrovanu, odnosno neprijavljenu delatnost. Akcenat će biti na efikasnom povezivanju, saradnji i razmeni informacija sa drugim inspekcijskim organima, koji imaju ulogu u otkrivanju i kažnjavanju obveznika koji ne poštuju poreske propise, a u cilju koordinacije i izvođenja zajedničkih aktivnosti.

Poreska kontrola će nastaviti i aktivnosti, usmerene na utvrđivanje nepravilnosti u radu obveznika, prijavljenih kroz Poreski alarm i prijave građana, u saradnji sa drugim državnim organima, u skladu sa Zakonom o inspekcijskom nadzoru.

Poreska kontrola, uz angažovanje drugih inspekcijskih službi, vršiće suzbijanje sive ekonomije i u prometu akciznih proizvoda, pre svega duvanskih proizvoda.

U cilju testiranja određenih kriterijuma rizika, posebno za delatnosti koje nisu ranije kontrolisane, vršiće se odbir manjeg broja poreskih obveznika, a pre realizacije operativnog plana. Napred navedeno će se vršiti u cilju poboljšanja izabranih kriterijuma i utvrđivanja novih.

Period kontrole i vreme trajanja kontrole

Nakon odabira poreskih obveznika za kontrolu određuje se period kontrole pravilnosti obračuna poreza na dobit/poreza na prihode od samostalnih delatnosti 2017. godinu i 2018. godina – po isteku roka za predaju poreskog bilansa. Period kontrole pravilnosti obračunavanja poreza na dodatu vrednost, akcize, poreza po odbitku, poreza na dobit na prihode koje ostvaruju nerezidentna pravna lica od rezidentnih je 2017, 2018 i 2019. godina do dana početka kontrole. U zavisnosti od otkrivenih neprijavljenih prihoda kontrola se može proširiti i na prethodne godine a najduže do perioda zastarevanja prava na utvrđivanje poreske obaveze.

Sve kontrole po planu su prvenstveno sveobuhvatne, ali će se raditi i ciljane kontrole sa konkretno određenim poreskim oblikom i identifikovanim rizikom.

Vreme trajanja kontrole je uslovljeno veličinom poreskog obveznika, i to:

– mikro poreski obveznici – vreme trajanja kontrole je 85 inspektor sati,

– mali poreski obveznici – vreme trajanja kontrole je 105 inspektor sati,

– srednji obveznici -vreme trajanja kontrole je 150 inspektor sati i

– veliki poreski obveznici (obveznici CVPO) – vreme trajanja kontrole je 240 inspektor sati i

– veliki poreski obveznici (koji nisu u CVPO) – vreme trajanja kontrole je 200 inspektor sati

U saradnji sa Sektorom za usluge preduzimaće se aktivnosti na podsticanju obveznika na dobrovoljno poštovanje propisa.

Plan kontrola koji se sačinjava u organizacionim jedinicama Poreske uprave (filijale)

Na planirane i neplanirane kontrole, koje se obavljaju u filijalama, ne može se utrošiti više od 20% efektivnog radnog vremena inspektora, odnosno 154.350 radnih sati.

Plan kontrole prava intelektualne svojine na računarske programe i baze podataka

Na zaštiti prava intelektualne svojine na računarske programe i baze podataka biće angažovano 12 inspektora, specijalizovanih za ovu vrstu kontrole. Za 2019. godinu planira se 100 kontrola legalnosti softvera na terenu kod poreskih obvenika.

Plan aktivnosti poreske kontrole koja se obavlja u službenim prostorijama Poreske uprave

Kontrolu u službenim prostorijama Poreske uprave obavlja 860 poreskih inspektora. U okviru poslova iz nadležnosti poreske kontrole, koja se obavlja u službenim prostorijama Poreske uprave, planirane su sledeće aktivnosti u 2019. godini:

 

1. Utvrđivanje poreske obaveze donošenjem rešenja
2. Po zahtevu fizičkih lica i poreskih obveznika – refakcija i refundacija – donošenje rešenja o: refundaciji PDV kupcu prvog stana; refundaciji PDV kupcu hrane i opreme za bebe i refakciji plaćene akcize na derivate nafte.
3. Poreska kontrola:

– fizičkih lica po osnovu izdavanja nepokretnosti u zakup;

– po zahtevima poreskih obveznika za preknjižavanje javnih prihoda;

– po zahtevima poreskih obveznika za povraćaj više plaćenih javnih prihoda;

-preduzimanje aktivnosti i mera prema poreskim obveznicima koji nisu podneli poresku prijavu za akontaciono-konačno utvrđivanje poreza na dobit pravnih lica, odnosno poreza na prihode od samostalne delatnosti i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje i poreza na dodatu vrednost;

-utvrđivanje obaveze po službenoj dužnosti za doprinose za obavezno socijalno osiguranje: korišćenjem podataka iz CROSO, osnivačima pravnih lica, po osnovu predstavki fizičkih lica, dostavljenih obaveštenja državnih organa i saznanja u postupku kontrole poreskih obveznika;

– poreskih obveznika u cilju izvršenja obaveze zapošljavanja osoba sa invaliditetom.

Aktivnosti u vezi izvršenja plana kontrola za 2019. godinu

Sektor za kontrolu u Centrali Poreske uprave, periodično će vršiti selekciju poreskih obveznika za kontrolu, kroz mesečne, odnosno tromesečne planove, imajući u vidu identifikovane rizične grupe, kao i kretanja prijavljenih poreskih obaveza i uočenih tendencija i u skladu sa istim vršiti odabir obveznika.

Uz planove za izabrane poreske obveznike, dostavljaće se opšti podaci o obveznicima, podaci iz podnetih poreskih prijava, kao i preovlađujući kriterijumi na osnovu kojih je izvršen odabir obveznika za kontrolu, sa opredeljenim rizicima. Kada se plan kontrole vrši po delatnostima sačinjavaće se podsetnik za kontrolu.

Sektor za kontrolu, u procesu koordinacije, obezbeđuje dodatne informacije za izvršenje planiranih kontrola, koordinira u izvršenju plana, upravljajući na taj način izvršenjem plana kontrola. Regionalna odeljenja za kontrolu u obavezi su da kontinuirano prati izvršenje planova po svojim organizacionim jedinicama, aktivno učestvuju i utiče na kvalitet i blagovremenost izvršenja plana. Posebnu pažnju posvetiće preovlađujućim kriterijumima rizika kao i pojavnim oblicima.

U cilju podizanja kvaliteta kontrole, Regionalna odeljenja će u toku izvršenja plana izveštavati Sektor za kontrolu o toku kontrola, u smislu uočenih nepravilnosti, karakterističnim pojavnim oblicima kao i o spornim pitanjima, koje je potrebno rešavati u saradnji sa Sektorom za kontrolu. Inspektori poreske kontrole, su u obavezi da kroz aplikaciju evidentiraju sve utroške radnog vremena, posebno po kontrolama i vrstama kontrola.

Za svaku kontrolu, u aplikaciju je obavezan unos zapažanja po utvrđenim nepravilnostima kao i o uočenim novim pojavnim oblicima.

Analiza rezultata i ocena izvršenja plana kontrola u 2019. godini

Na osnovu povratnih informacija o izvršenju plana kontrola i rezultata izvršenih kontrola, najmanje jednom u tri meseca Sektor za kontrolu sačinjava analizu rezultata kontrola, a po potrebi i u kraćim rokovima, sa posebnim osvrtom na izvršenje planiranih kontrola sa aspekta rokova za izvršenje ukupnog plana kontrola.

Analizu rezultata kontrola, sa konstatacijama o stepenu izvršenja plana kontrola, Sektor za kontrolu dostavlja direktoru Poreske uprave.

U toku planskog perioda Sektor za kontrolu prati rezultate kontrola, kao i kretanja novootkrivenih prihoda i ako se pojave značajnija odstupanja od očekivanih rezultata, ili se promene okolnosti na osnovu kojih je procenjen rizik i sačinjen plan, predložiće direktoru Poreske uprave izmene dela godišnjeg plana kontrola za 2019. godinu.